Cá mơn – Vẻ đẹp tinh hoa Châu Á tại khu bảo tồn thiên nhiên – văn hóa Đồng Nai

Cá mơn – Cá Rồng – Vẻ đẹp tinh hoa Châu Á tại khu bảo tồn thiên nhiên – văn hóa Đồng Nai

Cá rồng châu Á hay cá mơn (Scleropages formosus) là một loài cá nước ngọt ở Việt Nam người ta thường biết chúng qua tên gọi là cá rồng. Trong thế giới cá cảnh, cá rồng châu Á là loại được xếp vào hàng đầu bởi vẻ đẹp, nét độc đáo và vấn đề tâm linh vì người ta cho rằng: Cá rồng là tượng trưng cho sự may mắn, phát tài lộc, đem lại hạnh phúc và xua đuổi tà ma làm cho phong thủy được tốt hơn.

Đặc điểm:

Thân thon dài, mình dầy và dẹp bên. Đầu lớn và nhọn, mõm nhọn. Có một đôi râu dài và mập ở mép ngoài cùng của miệng. Mắt to nằm chếch lên phía trên đầu.

Miệng lớn ở phía trước, rạch vùng xiên, kéo dài về phía sau qua mắt. Các hàm, xương lá mía và xương khẩu cái đều có răng. Đường bên hoàn toàn từ nắp bên bờ mang cong sang ngang khởi điểm vây bụng đi vào giữa thân đến gốc vây đuôi.Vây lưng và vây hậu môn đều nằm phía sau thân.

Khởi đầu của vây lưng sau là khởi điểm vây hậu môn, vây ngực phát triển kéo dài tới gốc vây bụng,  vây đuôi gần tròn. Thân phủ vẩy lớn, gốc vây lưng, vây hậu môn và vây đuôi có vẩy nhỏ. Màu sắc có ánh kim và có thể thay đổi theo vùng.

Trứng cá có kích thước to và số lượng ít, được ấp trong miệng cá bố cho tới khi trứng nở. Cá thường sống ở các hồ rộng hoặc các con sông rộng có dòng chảy chậm. Cá rồng là loài cá ăn tạp thức ăn của chúng gồm các loài côn trùng, một số loài cá nhỏ và cả ếch nhái. Đây là một loài có giá trị độc đáo về mặt khoa học và cả để nuôi làm cá cảnh.

Cá con ăn các loài côn trùng sống trên mặt nước, cá trưởng thành ăn các loài cá. Trứng cá lớn, số lượng ít. Cá ấp trứng phôi trong miệng. Cá có kích thước lớn, chiều dài cá thường đạt đến 90cm và trọng lượng đến trên 7kg.

Phân bố:

Trong nước: Đồng Nai (Trung lưu sông Đồng Nai, khu vực Vườn quốc gia Cát Tiên huyện Tân Phú).

Thế giới: Thái Lan, Cămpuchia, Malaixia, Inđônêxia.

Hiện trạng hiện nay:

Số lượng cá thể của loài còn rất ít, phân bố rất hẹp. Trước năm 1986 (trước lúc hình thành hồ chứa nước của công trình thủy điện Trị An), cá phân bố ở khu vực Cây Gáo, trung lưu sông Đồng Nai (thuộc huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai).

Hiện tại khu vực này nằm trong hồ chứa nước Trị An không còn gặp Cá Mơn nữa. Mới phát hiện một quần thể nhỏ của Cá mơn ở khu vực Vườn Quốc gia Cát Tiên trung lưu sông Đồng Nai thuộc huyện Tân Phú, Đồng Nai. Diện tích phân bố ước tính < 100km². Đã thu được mẫu, lưu giữ tại Vườn quốc gia Cát Tiên và khu bảo tồn thiên nhiên Vĩnh Cửu, Đồng Nai.

Hiện nay, cá rồng đang ở mức EN tức nguy cấp. Đây là loài cá rất hiếm. Theo các ngư dân cho biết loài cá này trước đây thỉnh thoảng đánh bắt được nhưng hiện nay hầu nh­ư không gặp nữa. Từ năm 1969 loài cá này được IUCN (Liên hiệp bảo vệ thiên nhiên quốc tế) bảo vệ.

Giá trị của cá rồng:

Với thân hình cong mềm mại và bộ vảy lấp lánh, cá rồng châu Á là một trong những loài thủy sinh đắt nhất thế giới, được cho là có giá lên tới 300.000 USD (khoảng 7 tỷ đồng). Tuy không phải con nào cũng có giá bạc tỷ, nhưng một con cá rồng con ở Singapore được bán với giá 300 USD (7 triệu đồng), cá rồng bạch tạng trưởng thành có giá từ 70.000 USD (1,6 tỷ đồng) trở lên.

Cá rồng không phải loại cá cảnh phổ biến. Chúng được lai tạo ở Đông Nam Á và có thể dài khoảng 90cm. Một số người “cuồng” cá rồng tới mức chi hẳn tiền phẫu thuật thẩm mỹ cho cá cưng. Họ sẵn sàng bỏ ra 90 USD (2 triệu đồng) để nâng mí mắt và 60 USD (1,4 triệu đồng) độn cằm cho con cá của mình.

Nhiều người tin rằng cá rồng mang lại may mắn và sự giàu có. Không chỉ vậy, họ còn bị hấp dẫn bởi những câu chuyện ly kỳ như cá rồng hy sinh tính mạng, nhảy vọt ra khỏi bể nước để cảnh báo chủ nhân về các phi vụ làm ăn rủi ro và nhiều mối nguy hiểm khác.

Vì thế cá rồng được săn bắt khắp mọi nơi phục vụ cho việc buôn bán kiếm lợi nhuận của con người dần dần chúng càng ngày càng ít đi trong tự nhiên dẫn đến hiện nay hầu như đi đánh bắt không còn nữa.