Vườn Quốc Gia Cát Tiên

Vườn quốc gia Cát Tiên là một khu rừng chứa đựng nguồn tài nguyên đa dạng sinh học quý báu không riêng của Việt Nam, được khẳng định thông qua danh hiệu Khu Dự trữ sinh quyển thế giới mà tổ chức UNESCO công nhận vào năm 2001. Trải dài trên 3 tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng và Bình Phước với hơn 80.000ha được bao quanh bởi 90km sông Đồng Nai.

Vườn quốc gia Cát Tiên có chức năng quan trọng đối với đời sống của chính chúng ta. Do địa hình có sự khác nhau nên có sự khác biệt rõ rệt về khí hậu giữa hai vùng Bắc Cát Tiên và Nam Cát Tiên. Nhiệt độ trung bình năm của Bắc Cát Tiên là 21,7 độ C Còn Nam Cát Tiên là 26,5 độ C.

Đa dạng sinh học

Hệ thực vật

Hiện nay đã thống kê được ở Hệ sinh thái Vườn quốc gia Cát Tiên có 1.610 loài thực vật, thuộc 724 chi, 162 họ và phụ họ trong đó có 38 loài có giá trị bảo tồn nguồn gen, 22 loài đặc hữu, 511 loài cây gỗ, 550 loài cây thuốc và nhiều loài có giá trị khác.

Hệ thực vật ở đây chủ yếu là các loài cây gỗ thuộc họ dầu và họ đậu, đặc trưng cho các kiểu rừng ẩm nhiệt đới thường xanh của các tỉnh miền Đông Nam Bộ. Rừng được chia 5 kiểu chính:

Rừng lá rộng thường xanh:

Ưu thế là các loài cây gỗ thuộc họ dầu như Dầu rái (Dipterocarpus alatus), Dầu lông (Dipterocarpus intricatus), Cẩm lai Bà Rịa (Dalbergia bariensis), Gõ đỏ (Afzelia xylocarpa), Giáng hương (Pterocarpus macrocarpus) …

Rừng lá rộng thường xanh nửa rụng lá:

Thành phần các loài cây gỗ rụng lá trong mùa khô như Bằng lăng (Lagerstoemia calyculata), Tung (Tetrameles nudiflora), Râm (Anogeissus acuminata) …

Rừng thường xanh rụng lá

Rừng hỗn giao gỗ, tre nứa:

Đây là kiểu rừng thứ sinh nhân tác của rừng thường xanh và nửa rụng lá, do bị lửa rừng, chất độc hóa học, rừng bị mở tản và tre na xen vào. Thành phần cây gỗ thường gặp là Vấp (Mesua sp.), Bằng lăng (Lagerstoemia calyculata) … hai loài tre chủ yếu là Lồ ô (Bambusa procera) và Mum (Gigantochloa sp.)

Rừng tre nứa thuần loại:

Đây cũng là kiểu rừng phụ thứ sinh nhân tác, sau khi rừng bị phá làm nương rẫy rồi bỏ hoang hóa, các loài tre nứa xâm nhập và phát triển. Thảm thực vật đất ngập nước thực vật ưu thể là các loài cây gỗ chịu nước như Bồ am (Colona sp.), Lộc vừng (Barringtonia racemosa) xen lẫn với Lau, Cỏ đế (Erianthus arundinaceus), Lách (Saccharum spontaneum) …

Hệ động vật

Vườn quốc gia Cát Tiên có tới 1.529 loài thuộc 222 Họ của 55 bộ.

Nhóm thú

Cho đến nay, các nghiên cứu đã ghi nhận được ở Cát Tiên có 113 loài thú, thuộc 38 họ và 12 bộ. Trong đó có tới 43 loài thú đang bị đe doạ tuyệt chủng trong nước và trên toàn cầu với 38 loài có tên trong Sách đỏ Việt Nam (2007) .

Ngoài ra, còn có 18 loài và phân loài thú là đặc hữu cho tiểu vùng địa sinh học Đông Dương và đặc biệt có 3 loài và phân loài là đặc hữu cho Việt Nam là Chà vá chân đen (Pygathrix nigripes), Tê giác java (đã tuyệt chủng) (Rhinoceros sondaicus annamiticus) và Hoẵng nam bộ (Muntiacus muntjak annamensis).

Tỷ lệ các loài đặc hữu cao đã nâng cao tầm quan trọng của Vườn quốc gia Cát Tiên đối với công tác bảo tồn đa dạng sinh học trong nước và trên thế giới.

Nhóm chim

Gồm 351 loài thuộc 64 họ của 18 bộ. Trong đó có 17 loài quý hiếm đã được phát hiện trong sách đỏ Việt Nam.

Nếu so sánh với cấu trúc thành phần loài của khu hệ chim Việt Nam, thì có thể nói Cát Tiên là một “đất nước thu nhỏ” của các loài chim rừng Việt Nam.

Khu hệ chim Việt Nam có 19 bộ thì Cát Tiên có 18 bộ (94,74 % tổng số bộ chim Việt Nam), 64 họ chiếm đến 79,01 % tổng số họ chim của Việt Nam (81 họ).

Với 351 loài chim chiếm 42,39 % tổng số loài chim của Việt Nam (828 loài).

Một số loài chim quí hiếm có ở Cát Tiên như: Hạc cổ trắng (Ciconia episcopus), Công (Pavo muticus), Già đẫy java (Leptoptilos javanicus), Đuôi cụt bụng vằn (Hydrornis elliotii), Gà tiền mặt đỏ (Polyplectron germaini), Gà so cổ hung (Arborophila davidi).

Nhóm bò sát và lưỡng cư

Bò sát có 109 loài thuộc 17 họ và phân họ, 4 bộ, trong đó có 18 loài có tên trong sách Đỏ Việt Nam như: Cá sấu Xiêm (Crocodylus siamensis), Trăn gấm (Python reticulatus), …

Lưỡng cư có 41 loài thuộc 6 họ, 2 bộ trong đó có 3 loài được ghi tên trong sách đỏ Việt Nam như Cóc rừng (Ingerophrynus galeatus), Chàng andecson (Hylarana andersonii).

Nhóm côn trùng

Hiện nay đã ghi nhận được 756 loài thuộc 68 họ, 10 bộ. Riêng các loài bướm đã xác định được 450 loài, chiếm hơn 50 % tổng số loài bướm được ghi nhận ở Việt Nam.

Các loài quý hiếm có 2 loài là Bướm phượng (Sách Đỏ Việt Nam năm 2007) và Bướm phượng cánh sau vàng (Troides helena), Bướm phượng cánh kiếm (Graphium antiphates) …

Nhóm cá nước ngọt

Gồm 159 loài, thuộc 29 họ, 9 bộ. Trong đó, có 1 loài nằm trong sách đỏ Việt Nam năm 2007 và Sách Đỏ IUCN 2008.

Một số loài có giá trị thẩm mỹ như: Cá lóc bông (Channa micropeltes), Cá sặt bướm (Trichogaster trichopterus)

Vườn quốc gia Cát Tiên ở đâu? Cách di chuyển đến Cát Tiên

Các bạn có thể đến Nam Cát Tiên bằng xe máy hoặc xe khách (xe đò). Ngoài ra miền bắc các bạn có thể đi máy bay vào TPHCM để di chuyển tới.

Đối với các bạn thích đi phượt bằng xe máy đến Nam Cát Tiên, các bạn có thể đi theo Quốc Lộ 1A, đến ngã ba Dầu Giây rồi rẽ trái sang Quốc Lộ 20 (đường này lên Đà Lạt). Các bạn đi một đoạn khoảng 58km sẽ thấy ngã ba Tà Lài (có bảng chỉ dẫn), rẽ trái đi tiếp khoảng 24km sẽ thấy Vườn Quốc Gia Cát Tiên.

Nếu các bạn đi bằng xe khách, có thể tìm mua vé đến Nam Cát Tiên ở quầy số 5 bến xe Miền Đông, với mức giá dao động từ 80.000 – 120.000VND/chuyến/người.

Du lịch vườn quốc gia Cát Tiên – các tuyến tham quan

Rừng Bằng lăng

Từ tháng 10 đến tháng 5 năm sau là mùa Bằng lăng nở hoa rất đẹp tại đây. Trên tuyến tham quan, du khách sẽ được thấy cánh rừng bằng lăng gần như chỉ có loài này.

Vào đầu mùa khô, rừng Bằng lăng chuẩn bị thay lá, những lá xanh sắp rụng chuyển sang màu đỏ tạo nên một khung cảnh rất đẹp.

Ngoài ra trên tuyến này quý khách có thể thấy được những loài cây lớn, quý hiếm. Đặc trưng cho vùng Đông Nam Bộ như: Cẩm lai (Dalbergia oliveri), Gõ đỏ (Afzelia xylocarpa), Gõ mật (Sindora cochinchinensis).

Thác Bến Cự

Có thể nói thác Bến Cự là nơi nghỉ ngơi thư giãn vô cùng tuyệt vời tại Nam Cát Tiên. Thác Bến Cự gồm tập hợp những phiến đá mắc ma sau khi phun trào của núi lửa sau hàng triệu năm hàm lượng khoáng trong đất lắng xuống tạo nên những phiến đá tổ ong đặc trưng cho Thác Bến Cự.

Bạn vừa có thể ngồi dưới tán cây mát mẻ, ngắm nhìn cảnh sắc thiên nhiên và những động vật hoang dã tự do đi lại, vừa có thể nghe các hướng dẫn viên kể chuyện bộ đội ta trong thời kỳ chiến tranh đã chiến đấu anh dũng như thế nào và đã dùng thác này làm nơi tập kết để vận chuyển lương thực ra sao.

Vào mùa mưa mặc dù khá nguy hiểm nhưng cũng là thời điểm đẹp nhất của thác Bến Cự vì mực nước dâng lên cao chảy qua các phiến đá tạo nên cảnh tượng hùng vĩ đặc sắc của thác.

Thác Trời – Thác Dựng

Từ trụ sở vườn, bạn có thể đi xe hoặc đi bộ đến đầu tuyến Thác Dựng, bạn sẽ được tiếp tục cuộc hành trình băng qua những cánh rừng già với vẻ đẹp hoang sơ và hệ thực vật phong phú.

Tại đây được băng qua những cánh rừng già với những vẻ đẹp quyến rũ của những loài nấm lạ, những loài hoa rừng với hương sắc tự nhiên. Theo đường mòn khoảng 0,5km, khi đến bờ sông Đồng Nai, 1 con sông huyết mạch có tầm quan trọng đối với sự phát triển kinh tế trong khu vực và là nguồn cung cấp nước cho nhà máy thuỷ điện Trị An.

Du khách có thể ngắm bãi cát vàng trải dài dọc theo bờ sông với những đợt sóng vỗ về ôm ấp, cùng vui đùa trên bãi cát hoặc ngồi trên những mõm đá để tận hưởng những phút giây thư giãn giữa mênh mông đại ngàn rừng núi.

Đặc biệt, nếu tham quan vào thời điểm tháng 3, 4, bạn sẽ có cơ hội được nhìn ngắm vẻ đẹp của những cánh bằng lăng với sắc tím mông mơ, điểm xuyến lẫn trong màu xanh của núi rừng hùng vĩ.

Thác Mỏ Vẹt

Tại vườn quốc gia Nam Cát Tiên có 3 ngọn thác tuyệt đẹp. Ngọn thác đẹp và nổi tiếng nhất đó chính là thác Mỏ Vẹt. Khi khám phá thác Mỏ Vẹt, các bạn sẽ được ngồi trên một chiếc cano và đi dọc theo dòng nước.

Dọc đường đi bạn sẽ có cơ hội được ngắm nhìn rất nhiều những loài chim như: Yến quạ, bói cá, diều hâu,… Thác đổ từ trên cao xuống có hình dáng giống như chiếc mỏ của con vẹt. Chính vì vậy mà người ta gọi nó là thác Mỏ Vẹt.

Bàu Sấu

Bàu Sấu là vùng đất ngập nước nằm ở phía Nam của Vườn Quốc Gia Nam Cát Tiên. Đây là quê hương của loài cá sấu Xiêm, tưởng chừng đã tuyệt chủng ở Việt Nam do nạn săn bắt quá mức trước đây.

Có 3 cách để vào Bầu Sấu

• Đi bộ 15 km
• Đi xe đạp 9 km + đi bộ băng rừng 5 km
• Đi xe jeep 9 km + đi bộ băng rừng 5 km

Với diện tích nước mặt lên tới 2.500ha vào mùa mưa, Bàu Sấu là ngôi nhà của hơn 500 cá thể cá sấu và các loài động vật khác có tên trong sách đỏ như: Xít (Porphyrio porphyrio), bò tót (Bos gaurus), Vượn đen má vàng (Nomascus gabriellae), …

Bàu Sấu là 1 cái đầm rất lớn, cảnh xung quanh rất đẹp, nước trong veo, hoàng hôn buông xuống đẹp không thể tả, chỉ có một sự hơi đáng lo là rất nhiều cá sấu ở dưới nước.

Đêm đến khu vực Bàu Sấu loài cá sấu hoạt động rất mạnh nếu soi đèn pin xuống sẽ thấy rất nhiều ánh mắt nhấp nháy trên mặt nước hồ.

Cây Tung 500 năm tuổi

Bạn sẽ nhìn thấy cây Tung 500 năm tuổi, những loại cây dây leo hay những loài bò sát được xếp vào hàng quý hiếm: trăn, rắn, kỳ nhông …

Đi được một khoảng 300m, bạn sẽ qua một cây cầu để được đến một thế giới khác, nơi có vô số loài chim quý như: Đuôi cụt bụng vằn (Hydrornis elliotii), Đuôi cụt cánh xanh (Pitta moluccensis), Gà tiền mặt đỏ (Polyplectron germaini), Gà lôi hồng tía (Lopura diardi), Gà so ngực gụ (Arborophila chloropus), Hạc cổ trắng (Ciconia episcopus), Le Nâu (Dendrocygna javanica) …

Bàu Chim

Vào khoảng 6h – 9h sáng là thời điểm thích hợp để tham quan tuyến Bàu Chim, nơi tập trung những loài chim quý hiếm và đa dạng chủng loại.

Tại đây, các bạn có thể ngắm nhìn quan cảnh tại một chòi quan sát, nhìn thấy nhiều cảnh rừng khác nhau và sự phân bố thảm thực vật từ thấp đến cao.

Với hơn 350 loài chim, nơi hội tụ của 19 bộ trong tổng số 20 bộ có ở Việt Nam.

Ở tuyến này các bạn sẽ thấy được các kiểu rừng khác nhau, sự phân bố thảm thực vật từ thấp lên cao. Ở đây có một chòi quan sát, từ chòi này bạn sẽ quan sát được cảnh bao quát xung quanh hồ và 1 số loài chim thường thấy ở đây là: họ Bói cá (Kingfisher), Ó cá (Osprey), Cò bợ (Chinese Pond Heron), Phường chèo xám (Black-winged Cuckooshrike), thỉnh thoảng có thể gặp Công (Green Peafowl).

Đây là nơi dừng chân không thể thiếu của những du khách xem chim khắp nơi trên thế giới.

Điểm cây Si

Sau khi tham quan Bàu Chim, bạn sẽ đến cây Si khổng lồ mọc giữa con suối, đây được xem là điểm dừng chân nghỉ ngơi yên tĩnh, lãng mạn.

Sở dĩ gọi là Cây Si là vì khi đến đây, bạn sẽ nhìn thấy một cây Si khổng lồ mọc giữa dòng suối. Cây Si này có bộ rễ rất to chia làm nhiều nhánh, bạn có thể chuyền trên những rễ cây để di chuyển quanh cây. Phía dưới là dòng suối nhỏ, nước trong veo và chảy róc rách quanh năm.

Nếu bạn là người xem chim thì có thể nhìn thấy một vài loài chim sau: Cu Rốc Bụng Nâu (Megalaima lineata), Cu Rốc Đầu Xám (Megalaima faiostricta), Phường Chèo Đỏ Lớn (Pericrocotus flammeus), thỉnh thoảng có thể nhìn thấy Công (Pavo muticus).

Trảng cỏ xem thú

Khu xem thú này chỉ cần qua khỏi con sông sau đó rẽ phải các bạn sẽ tới được trảng cỏ này. Nơi này, cách trung tâm không xa mặc dù nguy hiểm do sự xuất hiện của những loài thú nhưng đem lại sự phấn khích cũng như tò mò đối với người có sở thích dã ngoại và được xem thấy những loài thú trong tự nhiên.

Từ trạm kiểm lâm Nam Cát Tiên, bạn có thể ngắm được toàn cảnh của hồ. Mặt hồ tĩnh lặng, bình yên và bãi cỏ tươi mát, đây là điểm cắm trại khá lí tưởng.

Khu du lịch văn hóa Óc Eo

Nếu bạn muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa thì đừng bỏ qua cơ hội được đến tham quan khu du lịch văn hóa Óc Eo tại vườn quốc gia Nam Cát Tiên nhé. Tại đây bạn sẽ được ghé thăm những khu di tích lịch sử lâu đời như: thánh địa Bà La Môn, khu rừng Lồ ô,…

Năm 1997 thì khu văn hóa Óc Eo cũng đã được nhà nước ta công nhận là khu di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

Xem thú đêm

Vườn quốc gia Cát Tiên về đêm là sinh cảnh lý tưởng của các loài thú móng guốc, để nhìn ngắm các loài nai, nhím, thỏ, chồn… đang tìm kiếm thức ăn trong đêm.

Tùy theo mùa và thời tiết trong năm, cộng thêm một chút may mắn, mà có thể gặp được đàn bò tót sừng sững, hoặc từng đàn nai kéo đi ăn đêm dọc các con đường dẫn vào rừng.

Nguồn: Tổng hợp Wanee.vn