12 mẹo để có chuyến đi xem chim một cách hiệu quả

Du lịch xem chim dần trở nên phổ biến tại Việt Nam và cũng như trên thế giới. Chúng ta dường như bị thu hút bởi vẻ đẹp, màu sắc từ bộ lông từ các loài chim ngoài tự nhiên. Bên cạnh đó, hoạt động xem chim còn giúp chúng ta có thể thư giãn, giảm căng thẳng khi trải qua một khoảng thời gian làm việc áp lực.

Vậy để có chuyến đi xem chim được hiệu quả thì Wanee Vietnam xin gửi đến bạn một số mẹo để bạn có thể tham khảo và chuẩn bị cho những chuyến đi sắp tới của mình nhé.

Tìm hiểu thêm chương trình NATURE Boost [summer 2023] phát triển bởi WANEE team

Lựa chọn hướng ánh sáng Mặt Trời phù hợp

Để bạn có thể thấy rõ được chim nhất, bạn để chú ý đến hướng ánh sáng Mặt Trời. Bạn cần phải lựa chọn vị trí sao cho ánh sáng Mặt Trời chiếu từ hướng phía sau lưng của bạn bời vì ánh sáng Mặt trời chiếu vào lông của chúng và chiếu sáng màu sắc tương phản với môi trường nền, cho phép bạn phát hiện chim dễ dàng và rõ hơn.

Ngược lại, nếu ánh sáng Mặt Trời chiếu trước mặt của bạn thì tất cả những gì bạn có thể thấy chỉ là những bóng đen. Lúc này, bạn chỉ có thể cảm nhận được tiếng của chim chứ không thể thấy đầy đủ màu sắc lông của chúng.

Vì việc nhận dạng chim chủ yếu được thực hiện trên cơ sở trực quan, hình thái nên việc chỉ thấy bóng đen sẽ làm cho bạn không thể nhận dạng được các loài chim. Chính vì thế, nếu bạn đang tìm địa điểm xem chim tốt thì hãy xem xét vị trí của Mặt Trời. Nếu bạn đang đi bộ đường dài, hãy đi bộ theo hướng tránh xa Mặt Trời. Bằng cách này, bạn có thể tối đa hóa ánh sáng để có cơ hội phát hiện ra chim tốt hơn.

Sử dụng ống nhòm

Chim là loài rất nhạy cảm và nhát người, chính vì thế việc tiếp cận gần để quan sát rõ được chúng là điều rất khó khăn. Việc nhìn bằng mắt từ xa sẽ làm cho bạn không thể quan sát, nhận diện chúng một cách chính xác.
Vì vậy, ống nhòm sẽ giúp bạn quan sát, xem chim với khoảng cách xa mà không nhất thiết phải tiếp cận quá gần chúng. Nếu được sử dụng cẩn thận và bảo quản đúng cách, ống nhòm sẽ là một người bạn đồng hành cùng bạn trong nhiều chuyến đi xem chim.

Bên cạnh đó, trên mỗi ống nhòm sẽ có những thông số khác nhau. Chính vì thế, bạn nên lựa chọn những loại ống nhòm phù hợp với nhu cầu sử dụng của mình nhé.

Lên danh sách mục tiêu các loài chim trong chuyến đi

Để chuyến đi xem chim một cách hiệu quả, việc lên danh sách các loài chim mục tiêu mà bạn muốn thấy chúng tại các điểm đến vô cùng cần thiết. Chúng sẽ giúp bạn khơi dậy hứng thú, nỗ lực và kiên trì tìm kiếm chúng để có thể đạt được mục tiêu của mình.

Ví dụ như bạn đến một địa điểm để xem chim, bạn nên tìm hiểu về các loài chim tại địa điểm đó thông qua những thông tin trên Internet, từ bạn, từ đó đặt ra cho mình danh sách các loài chim mà bạn ấn tượng và muốn thấy chúng. Bên cạnh đó, bạn nên tìm hiểu về thói quen, môi trường và hành vi tập tính của chúng để có thể điều chỉnh lộ trình, thời điểm để dễ dàng tìm thấy chúng tại điểm đó nhé.

Kỹ thuật đóng băng khi xem chim

Chim là động vật biết bay và nhạy cảm, vì vậy những người xem chim cần hết sức cẩn thận để không làm chúng hoảng sợ. Các chuyển động, tiếng ồn và ánh sáng có thể khiến chúng sợ hãi, vì vậy những người xem chim phải giảm thiểu điều đó để có thể nhìn rõ chúng.

Kỹ thuật đóng băng là một cách hiệu quả để làm điều này. Điều này đòi hỏi bạn phải dừng lại vài phút một lần để đứng yên và quan sát môi trường xung quanh. Bạn thậm chí có thể ngồi trên khúc gỗ để cảm thấy thoải mái hơn và nên nhớ mọi chuyển động của bạn đều phải nhẹ nhàng và hạn chế tạo ra tiếng động để không làm chim hoảng sợ và bay đi.

Các loài chim khác nhau có giới hạn vùng thoải mái khác nhau, nhưng bạn có thể ngạc nhiên về mức độ gần gũi của một số loài khi chúng đã quen với sự hiện diện của bạn.

Khả năng ngụy trang

Xem chim là một trong những hoạt động ngoài trời hiếm hoi mà bạn cần yên tĩnh và di chuyển chậm rãi. Lý tưởng là đặt mình vào vị trí tốt nhất để nhìn thấy con chim. Nhưng điều này không hề dễ dàng, bạn cần phải tận dụng những lá cây, tán cây lớn hay những khúc gỗ để có thể ẩn nấp sau chúng để chim không thể phát hiện ra bạn. Từ đó, bạn có thể xem chim một cách tốt nhất.

Bên cạnh đó, bạn có thể ngụy trang âm thanh để thu hút chúng. Khi nghe thấy nó, chúng quay về phía âm thanh, hoặc thậm chí tiến lại gần nó hơn. Có hai cách để “pish”, một là bằng cách nói từ “pish”. Hành động này là bạn thổi không khí qua hàm răng nghiến chặt của bạn. Thứ hai, bạn cũng có thể hôn lên mu bàn tay để tạo ra tiếng kêu nhỏ.

Xây dựng danh sách trong mỗi chuyến đi

Việc lập danh sách chim giúp bạn có thể ghi lại những loài chim bạn đã thấy, đã từng gặp. Danh sách của bạn có thể ở dạng nhật ký hoặc lưu trên các ứng dụng trực tuyến như Ebird,…. hay một số ứng dụng khác.

Điều này là một cách tuyệt vời giúp bạn xây dựng kiến ​​thức và ghi nhớ kinh nghiệm xem chim của bạn. Ví dụ như, bạn có thể biết được những loài nào, ở đâu và sinh cảnh ở đó như thế nào. Bạn có thể trân trọng nhìn lại những gì bạn đã thấy và chia sẻ điều này với những người đam mê chim khác.

Xác định thời điểm xem chim phù hợp

Để có thể quan sát được nhiều chim bạn cần phải xem xét đến một yếu tố không kém phần quan trọng cho chuyến đi của mình đó là thời điểm nào chim hoạt động tích cực nhất để bạn có thể dễ dàng xem được chúng. Tùy vào từng loài chim khác nhau mà chúng sẽ có thời điểm hoạt động khác nhau.

Đối với các loài chim thuộc Bộ Sẻ (Passeriformes), chúng thường hoạt động tích cực vào sáng sớm, bình minh. Không gian lúc này rất yên tĩnh là thời điểm thích hợp để chúng xuất hiện kiếm ăn. Bạn có thể dễ dàng nghe được tiếng của chúng trong khoảng không gian này, đặc biệt vào mùa sinh sản.

Còn đối với loài Kền kền (Vultures), Đại bàng (Eagles) và Diều hâu (Hawks) được nhìn thấy vào cuối buổi sáng và buổi chiều vì chúng dựa vào các luồng không khí được mặt trời sưởi ấm để bay lên không trung thay vì tiêu hao năng lượng khi vỗ cánh.

Nếu bạn là người thích xem Cú (Owls) thì chắc hẳn là bạn phải đi vào ban đêm mới có thể xem được chúng. Việc đi xem chim vào ban đêm khó khăn hơn rất nhiều so với ban ngày nhưng việc bạn nhìn thấy được chúng sẽ là kỷ niệm rất đáng giá.

Điều này giúp bạn có được những thời điểm xem chim thuận lợi nhất. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể lên kế hoạch cho các chuyến đi ngắm chim theo loài mà bạn muốn xem.

Nắm rõ phương pháp nhận dạng chim đúng cách

Việc bạn nhìn rõ được màu sắc, hình dáng hay kích thước của chúng thì việc xác định chúng là loài gì không hề dễ dàng. Trong một khu vực, có nhiều loài chim có hình dáng rất giống nhau nhưng lại là hai loài khác nhau, chính vì thế ngoài việc quan sát được rõ chúng bạn cần phải tập trung và xem xét các đặc điểm sau:

• Môi trường, sinh cảnh sống.
• Hành vi, tập tính.
• Hình dáng, kích thước cơ thể.
• Màu sắc và hoa văn trên cơ thể.

Áp dụng phân tích môi trường sống và hành vi sẽ giúp bạn lên được kế hoạch cho chuyến đi xem chim. Ví dụ như với môi trường sống như thế nào thì mình sẽ xem được những loài chim gì. Bên cạnh đó, khi bạn biết được hành vi, tập tính kiếm ăn hay làm tổ của chúng thì bạn sẽ dễ dàng tìm và xem được chúng.

Cuối cùng, bạn hãy làm quen với hình dáng, kích thước và hoa văn của chúng. Bạn có thể ghi chép lại hoặc tốt hơn bạn có thể chụp hình chúng và tra cứu qua những cuốn sách Field Guide để biết được chúng là loài chim gì. Giữ cho các chuyến đi lần sau nếu bạn vô tình gặp lại chúng thì sẽ biết được chúng là loài chim gì.

Luyện tập nhận diện chim bằng tiếng hót

Không phải lúc nào bạn cũng có thể xem rõ được chim một cách dễ dàng. Đôi khi, sinh cảnh rừng rậm, rậm rạp với nhiều lá cây chồng lấp nhau làm che khuất đi tầm nhìn của bạn. Lúc đó, bạn có thể nghe được tiếng hót của chúng, không thể nhìn thấy rõ được. Chính vì thế việc nhận diện qua tiếng chim cũng là một kỹ năng bạn có thế luyện tập.

Việc này đòi hỏi bạn phải dành nhiều thời gian ở những nơi có nhiều tiếng chim hót và bạn phải nghe đi nghe lại thường xuyên thì việc ghi nhớ nó mới có thể đơn giản hơn. Nhưng bạn đừng lo lắng, ngày nay, các nghiên cứu về tiếng chim đang được phát triển, bạn có thể tìm kiếm tiếng chim trực tuyến trên các website hay ứng dụng, bạn có thể nghe chúng tại nhà khi rảnh rỗi. Điều này giúp bạn có thể làm quen được với tiếng chim bất cứ lúc nào.

Trang phục phù hợp khi xem chim

Ngoài chuẩn bị những kỹ năng, thiết bị phục vụ cho chuyến đi xem chim của bạn thì việc lựa chọn trang phụ cho việc xem chim cũng rất quan trọng. Quần áo sáng màu, bao gồm cả quần áo màu trắng, nổi bật so với môi trường sẽ khiến chuyển động của bạn dễ nhận thấy hơn nhiều. Thay vào đó, bạn nên mặc những màu tối hơn, tông đất để hòa hợp. Màu xám xỉn, xanh lá cây và nâu là những lựa chọn tốt.

Bên cạnh đó, bạn không nên sử dụng các loại vải kêu sột soạt hoặc dễ mắc vào cành cây. Tránh đeo các phụ kiện có thể kêu lách cách khi bạn di chuyển. Quần áo và giày dép ngoài trời dành cho việc ngắm cảnh thiên nhiên, leo núi sẽ cho bạn trải nghiệm tốt hơn.

Đừng quên kiểm tra báo cáo thời tiết cho chuyến đi của bạn. Bạn có thể cần mang theo áo mưa, quần áo ấm hoặc ủng cao su cho thời tiết mưa và tuyết.

Hành lý khi đi xem chim

Để chuyến đi được đảm bảo an toàn bạn nên chuẩn bị cho mình bộ dụng cụ sơ cứu, một vài loại thuốc cơ bản để sử dụng cho trường hợp khẩn cấp. Bên cạnh đó, bạn nên chuẩn bị theo một ít đồ ăn nhẹ và dụng cá nhân khác như nón, kem chống nắng, thuốc xịt côn trùng.

Đem theo một cuốn sách Field Guide về chim tại địa điểm bạn đến là vô cùng cần thiết, giúp bạn có thể nhận diện được loài chim ngay khi bạn quan sát được. Đừng quên mang cho mình một cuốn sổ và cây viết để có thể ghi chép lại những thông tin về loài chim mà bạn muốn tìm hiểu chúng nhé.

Bạn có thể trang bị thêm cho mình một chiếc máy ảnh chuyên về chụp chim để có thể lưu lại những bức ảnh về các loài khi đi xem chim. Những bức ảnh đó sẽ là những kỷ vật tuyệt vời của bạn qua mỗi chuyến đi của mình.

Tuân theo nguyên tắc bảo tồn động vật hoang dã

Việc quan sát chim hoang dã có vẻ không gây khó chịu, nhưng chỉ cần sự hiện diện của con người trong khu vực lân cận cũng có thể gây ra những thay đổi trong hành vi của chim. Chính vì thế, khi đi xem chim tại địa điểm, khu vực nào đó, bạn không nên xả rác, chai nhựa, thực phẩm bừa bãi. Mặc khác, để có được không gian thoáng để dễ dàng xem chim bạn chặt bớt cây đi, điều này là không được phép.

Mọi tác động của chúng ta đều có thể làm thay đổi đi môi trường tự nhiên, thói quen hay hành vi của chúng. Vì vậy, chúng ta cần phải cẩn trọng khi đi xem chim ngoài việc hạn chế làm mất đi sự tự nhiên của chim mà chúng ta còn thể hiện được sự tôn trọng đối với những người xem chim khác khi đến xem.

Bên cạnh đó, bạn đến tìm về tình trạng của các loài chim thông qua danh lục IUCN về loài đó. Từ đó, bạn có thể biết được mức độ nguy cấp của loài đó để có thể góp phần bảo tồn và hạn chế gây ảnh hưởng đến môi trường sống của chúng.

Tổng kết

Đó là 12 mẹo xem chim dành cho người mới bắt đầu mà Wanee Vietnam xin gửi đến bạn. Hy vọng chúng sẽ là thông tin hữu ích cho bạn khi bạn chuẩn bị có những chuyến xem chim cùng với bạn bè, người thân hoặc đơn giản là tự đi khám phá một mình. Chúc bạn có những hành trình thú vị và nhiều kỷ niệm!